Rječnik osnovnih pojmova u web dizajnu

Šta je web-dizajn?

     Web dizajn se odnosi na kreiranje i razvoj web-stranica s ciljem da se sadržaj tih stranica prikazuje na određeni način krajnjem korisniku pomoću pretraživača. Web dizajner radi na izgledu (boja, font, slike), rasporedu (struktura i kategorizacija informacija) i, u nekim slučajevima, na sadržaju web stranice. Bez obzira kojom vrstom posla se bavili, ako imate ili planirate raditi web-stranicu, neophodno je poznavanje osnovnih pojmova u web dizajnu koji će Vam olakšati komunikaciju sa dizajnerima. Osnovni pojmovi u web dizajnu se odnose na značenje riječi kao što su: front-end, back-end, tekst poveznice, povratni likovi, css, html, cache i slično.

Osnovni pojmovi u web dizajnu

A

Apache - najpopularniji web server program koji se koristi na Internetu.

API (Application Programming Interface) - mehanizam koji omogućava komunikaciju različitih sistema i obezbjeđuje metod pristupa ili manipulacije podacima iz sistema. “Sistem” može biti bilo šta. Primjeri uključuju aplikacije kao što su PayPal, Shopify i Salesforce, ali to može biti i prilagođena aplikacija koja čuva pravila isporuke, inventar proizvoda i cijene.

Accessibility (pristupačnost) - mogućnost da web-stranicu koriste i osobe sa invaliditetom, slijepe i slabovidne osobe koje koriste čitače ekrana, osobe oštećenog sluha i slično.

Anchor text (tekst poveznice) - odnosi se na tekst koji link koristi za upućivanje na određenu web-lokaciju.

B

Back-end - administratorski dio web-lokacije koji je dostupan, odnosno vidljiv samo ovlaštenim licima (vlasnicima, programerima i sl.).

Back-end programer - programeri koji na osnovu prototipa ili koncepta pišu kod koji stranice čini funkcionalnim. Za web-lokacije, back-end programer povezuje web-lokaciju s nekom vrstom sistema za upravljanje sadržajem koji vlasnicima sadržaja omogućava da sami upravljaju sadržajem web-lokacije i ažuriraju ga.

Backlink (povratni linkovi ili veze) - linkovi koji jednu web-stranicu povezuju sa drugom stranicom.

Bounce rate (stopa odbijanja) - procenat posjetilaca koji napuste web-lokaciju nakon pregleda samo jedne stranice.

Breadcrumb trail (navigacija) - niz linkova koji se vraćaju kroz strukturu sajta na početnu stranicu. Ovi elementi se obično nalaze na vrhu stranice i ukazuju na stranice koje se nalaze prije i poslije te stranice.

Browser (pretraživač) - program za prikazivanje web-stranice na World Wide Webu ili www. Popularni pretraživači su Chrome, Safari, Internet Explorer, Bing i Firefox.

Bandwidth (propustnost) - odnosi se na brzinu prenosa podataka ili ukupnu količinu podataka koja se može prenijeti s web hosta tokom određenog perioda. To se obično naziva u pojmovima bita u sekundi (bps) ili kilobita u sekundi (kbs).

C

Cache (privremene sačuvane datoteke) - datoteke koje preuzimaju web pretraživači s ciljem da kada posjetilac naredni put posjeti istu stranicu da se podaci brže učitavaju, npr. slike, tekstove i slično.

CMS (Content Management System) - platforma na kojoj se korisnici koji upravljaju web-stranicom organizacije mogu prijaviti za uređivanje i objavljivanje sadržaja. U okviru sistema za upravljanje sadržajem, urednici stranice mogu da rade stvari kao što su: dodavanje ili ažuriranje tekstualnog sadržaja, dodavanje slika i pravljenje novih stranica. Primjeri popularnih CMS-a su: WordPress, Joomla, Sitecore, Episerver.

Content (sadržaj) - tekstovi, slike i datoteke za preuzimanje koje se prikazuju na pojedinačnim stranicama web-lokacije, a ažurira se putem CMS-a.

Cookies (kolačići) - male datoteke koje od posjetilaca zahtijevaju dopuštenje za postavljanje na tvrdi disk računara, a obavezne se u državama EU.

CSS (Cascading Style Sheets) - stilski jezik koji se koristi za definisanje izgleda i stila web-stranice izvan stvarne html datoteke web-stranice, odnosno koristi se za prikaz sadržaja napisanog u html dokumentu na određeni način.

D

Database (baza podataka) - skupina zapisa ili podataka pohranjenih na web pretraživaču, uobičajeni formati su MySQL i SQL Server.

Development languages (programski jezici) - postoje različiti razvojni jezici koje koriste back-end programeri, kao što su: PHP, Rails, ASP, C#, C++, Python i .NET. I kao i svaki drugi jezik, svaki programski jezik ima vlastitu sintaksu i jezična pravila.

Domain name (domena) - jedinstveno ime, odnosno naziv Internet adrese. Na primjer, www.marketingfancier.com ili www.google.com i slično.

DNS (Domain Name Server) - poslužitelj naziva domene je u osnovi sistem koji IP adrese pretvara u nazive domena i tako ih usmjerava.

Doctype (vrsta dokumenta) - deklaracija koja određuje verziju html-a koja se koristi u dokumentu.

Dynamic (interaktivnost) - web-stranica koja korisnicima omogućava interaktivno iskustvo u toku pregleda stranice.

E

Element (elementi) - osnovni gradivni blok svake stranice, odnosno bilo kog dokumenta.

Embedded style (ugrađeni stil) - ugrađeni stil je CSS stil napisan u zaglavlju XHTML dokumenta koji djeluje samo na određene elemente na toj stranici, umjesto na cijeloj web-lokaciji kao zasebna CSS datoteka.

Extensible markup language (XML ili produžni jezik za označavanje) - jezik za označavanje koji se koristi za pisanje prilagođenih jezika, a koji opisuje način na koji se mogu pisati novi jezici.

External style sheet (eksterni CSS) - odnosi se na CSS dokument koji je napisan u zasebnom, vanjskom dokumentu. Najveća prednost korištenja eksternog css-a je u tome što se može povezati s više HTML/XHTML datoteka.

E-commerce (e-trgovina) - online kupovina ili prodaja proizvoda putem web-stranice.

F

Favicon (favikon) - male prilagodljive ikonice prikazane u traci web-adrese, u većini preglednika pokraj web-adrese, uglavnom 32x32 px veličine u gif ili png formatu.

Flat design (jednostavan dizajn) - odnosi se na minimalistički stil dizajna popularan na mobilnim verzijama web-stranica.

Form (obrazac) - omogućava korisniku da unese podatke na web-stranicu u određenoj formi i pošalje ih web-poslužitelju, koji može pohraniti informacije u bazu podataka.

Focal point (žarište web-stranice) - najvažniji dio web-stranice, odnosno žarište web-stranice na koje privlači pažnju (slika, banner, tekst, Flash sadržaj i sl.).

FTP (File Transfer Protocol) - protokol za prijenos datoteka, to jest način prijenosa datoteka putem Interneta.

Front-end (front-end) - prednji dio web stranice vidljiv široj javnosti (stranice, slike, sadržaj itd.). Naime, to je sučelje koje posjetitelji koriste za pristup sadržaju web-lokacije. Naziva se još i User Interface (UI).

Front-end development (front-end programiranje) - programeri pišu kod koji kontroliše izgled web-stranice i komunikaciju sa krajnjim korisnicima kada se prikazuje u pretraživaču. Primarni alati front-end developera uključuju HTML kod, CSS i JavaScript.

Ostatak teksta, odnosno cijeli rječnik pojmova možete preuzeti na linku u nastavku.